Pokrzywka

Pokrzywką określamy niejednolity zespół chorobowy, w którym wykwitem pierwotnym jest bąbel pokrzywkowy. Pokrzywka ma wiele odmian, gdyż może być zależna od różnych mechanizmów alergicznych lub niealergicznych. W większości przypadków bąble powstają na skutek obrzęku skóry właściwej spowodowanego działaniem histaminy lub cytokin. W zależności od mechanizmu powstawania wyróżniamy więc pokrzywkę alergiczną, niealergiczną i wywołaną czynnikami fizycznymi.
Do charakterystycznych objawów pokrzywki należą bąble, cechujące się obrzękiem, zabarwieniem różowym lub porcelanowo-białym, o wyraźnych zarysach i płaskiej powierzchni, o różnych rozmiarach, niekiedy bardzo rozległe (pokrzywka olbrzymia). Wysiewom pokrzywki w skórze nierzadko towarzyszy obrzęk błon śluzowych jamy ustnej i dróg oddechowych. Zmianom na ogół towarzyszy świąd, czasem nudności i spadek ciśnienia tętniczego. Wykwity najczęściej powstają szybko i ustępują po kilku-kilkunastu godzinach bez pozostawienia śladu.
Pokrzywkę alergiczną dzielimy na:
·ostrą - czas trwania wynosi od kilku do kilkunastu godzin. Jest dość częstą odmianą. Czynnikami wywołującymi są najczęściej pokarmy i leki.
·przewlekłą - bąble utrzymują się dłużej a choroba często nawraca po kontakcie z alergenem. Najczęściej wywoływana jest przez pokarmy i alergeny wziewne.
Do najczęstszych postaci pokrzywek należą:
Pokrzywki fizykalne (wywołane czynnikami fizycznymi) - w tej postaci choroby czynniki zewnętrzne takie jak pocieranie, ucisk, ciepło, zimno, promieniowanie słoneczne powodują niealergiczne uwolnienie histaminy (lub innych cytokin) z komórek, lub uszkadzając tkanki aktywują układ immunologiczny uruchamiając mechanizmy alergiczne. Dermografizm - pokrzywka wywołana mechanicznie poprzez silne potarcie skóry lub ucisk.
Pokrzywka kontaktowa - wywołana kontaktem z sierścią zwierząt, cytrusami.
Pokrzywka z zimna - spowodowana jest nagłym obniżeniem temperatury ciała. (niekoniecznie działaniem temperatur minusowych)
Umiejscowiona pokrzywka cieplna - spowodowana jest działaniem ciepła (czasem podczas opalania co jest mylone z pokrzywką świetlną)
Pokrzywka świetlna - spowodowana jest działaniem promieni ultrafioletowych.
Mechanizmy powstawania zmian w pokrzywkach niealergicznych nie zostały do końca poznane. Najprawdopodobniej dochodzi tu do zaburzeń wydzielania rozmaitych cytokin w tym również histaminy. Niebagatelny wpływ w tych pokrzywkach ma ponadto stan emocjonalny pacjentów. W grupie tych pokrzywek wyróżniamy: pokrzywkę niealergiczną przewlekłą o nieustalonej etiologii, pokrzywkę przewlekła z ucisku, pokrzywkę cholinergiczna (związana ze współczulnym układem nerwowym - wykwity pojawiają się po spoceniu), przewlekłą pokrzywkę aspirynową.

Leczenie w pokrzywkach polega przede wszystkim na wykryciu czynnika sprawczego i wyeliminowaniu go. Ponadto stosuje się leki miejscowe, o działaniu zmniejszającym świąd, a w leczeniu doustnym najlepiej działają leki przeciwhistaminowe i glikokortykosterydy. W niektórych przypadkach zaleca się ponadto psychoterapię oraz "wyrabianie tolerancji" na czynniki sprawcze.
lek. med. Maciej Banach Zobacz więcej >>